Valerianae radix
Korzeń kozłka FP X
ang.: Valerian root
syn.: Korzeń waleriany
Roślina:
Valeriana officinalis L. - Kozłek lekarski
Rodzina: Valerianaceae - kozłkowate
Opis surowca
Surowcem są całe lub połamane podziemne części kozłka lekarskiego zawierające nie mniej niż 4 ml/kg olejku eterycznego i nie mniej niż 0,17% kwasu walerenowego.
Surowiec zbiera się jesienią lub w maju przed okresem kwitnienia i suszy w temperaturze do 40 st. C.
Związki czynne
Związki irydoidowe: waltrat, acetowaltrat; kwas walerenowy, olejek eteryczny.
Działanie
Sedativum, spasmoliticum.
Jest to surowiec o typowym działaniu uspokajającym, tłumiącym stany emocjonalne i strefę motoryczną w OUN. Nie upośledza w sposób znaczący zdolności koordynacyjnych. Jego działanie jest silniejsze u osób ze wzmożoną pobudliwością niż u osób w zrównoważonym stanie psychicznym. Wyciągi z kozłka są bezpiecznymi i nieuzależniającymi preparatami. Surowiec ma także działanie przeciwskurczowe, szczególnie chętnie wykorzystywane w przypadkach nerwic wegetatywnych.
Wskazania: Jako lek uspokajający w stanach niepokoju, lęku, rozdrażnienia, w nerwicach wegetatywnych. Przy trudnościach z zasypianiem.
Uwagi: Przy przekroczeniu dawek zalecanych, bądź długotrwałym stosowaniu możliwe działania niepożądane takie jak drżenie, bóle głowy czy zaburzenia czynności serca. Ze względów ostrożności nie należy prowadzić auta bezpośrednio (do 2 godzin) po zażyciu surowca. Nie należy go stosować u dzieci poniżej 3 roku życia. Surowiec w połączeniu z alkoholem i benzodiazepinami nasila ich działanie sensacyjne.
Stanowiska
Występuje w Azji Środkowej i Zachodniej, Europie i Ameryce Północnej. W Polsce jest spotykany w stanie dzikim, jest również uprawiany na szeroką skalę.
Wygląd zewnętrzny
Kłącze jest barwy żółtoszarej, walcowate lub odwrotnie stożkowate o długości około 5 cm , pokryte licznymi, cienkimi korzeniami. Korzenie te są walcowate, o średnicy do 3 mm. Odchodzą od nich kruche nitkowate korzenie przybyszowe. Przełam ziarnisty.
Surowiec o silnym charakterystycznym zapachu.
Cechy anatomiczne
W przekroju poprzecznym korzenia widać budowę pierwotną z szeroką częścią kory pierwotnej. Pomiędzy ryzodermą a hypodermą - warstwa komórek olejkowych.
Sproszkowany surowiec jest barwy jasnożółtej. W preparacie widać komórki olejkowe wypełnione jasnobrunatnym olejkiem, kropelki olejku eterycznego, sklereidy, komórki włośnikowe z ryzodermy, pojedyncze lub złożone (z 4-6 ziaren) ziarna skrobi. Brak kryształów szczawianu wapnia.
Ostatnia aktualizacja: 2016-07-16