Angelicae archangelicae radix
Korzeń arcydzięgla litworu FP X
ang.: Angelica archangelica root
syn.: Archangelicae radix
Roślina:
Angelica archangelica L. (Archangelica officinalis Hoffm.) - Arcydzięgiel litwor
Rodzina: Apiaceae - selerowate
Opis surowca
Surowcem są całe lub rozdrobnione, podziemne części arcydzięgla zawierające nie mniej niż 2 ml/kg olejku eterycznego.
Surowiec zbiera się w pierwszym roku wegetacji - jesienią bądź wiosną następnego roku. Korzenie suszy się w temperaturze do 40 st. C.
Związki czynne
Surowiec zawiera olejek eteryczny (alfa- i beta-felandren, alfa-pinen i dakanolidy), furanokumaryny (angelicyna, ksantotoksyna), kumaryny (ostol).
Działanie
Stomachicum, cholereticum. spasmolyticum, sedativum.
Surowiec zawiera olejek eteryczny i związki o gorzkim smaku. Dlatego zalicza się do surowców goryczowo-aromatycznych. Podany wewnętrznie zwiększa wydzielanie soków żołądkowych i żółci. Ułatwia trawienie. Zawarte w olejku substancje działają też lekko rozkurczowo na mięśniówkę przewodu pokarmowego. Dzięki obecności angelicyny, arcydzięgiel wykazuje też słabe działanie uspokajające. Olejek uzyskiwany z surowca, stosowany zewnętrznie na skórę, działa rozgrzewająco i lekko przeciwbólowo.
Wskazania: W zaburzeniach trawienia, jako środek zwiększający wydzielanie soków trawiennych. Przy wzdęciach, jako środek ułatwiający odprowadzanie gazów.
Uwagi: Przeciwwskazaniem do stosowania surowca jest choroba wrzodowa żołądka oraz stany zapalne żołądka i jelit. Surowca nie wolno stosować w ciąży i podczas karmienia piersią. Ze względu na dużą zawartość kumaryn surowiec może wywoływać fotouczulenia, dlatego w trakcie stosowania należy unikać ekspozycji na słońce.
Stanowiska
Występuje w środkowej i północno-wschodniej Europie. W Polsce na terenach górzystych. Jest rośliną chronioną. Surowiec jest zbierany z upraw.
Wygląd zewnętrzny
Surowiec stanowią kłącza i korzenie o brunatno-szarej lub czerwonawo-brunatnej barwie. Na jego powierzchni widać pierścieniowate zgrubienia ; korzeń ma kształt walcowaty (grubość do 2 cm), głęboko, podłużnie bruzdowany; przełam gładki.
Smak gorzki, zapach silny, aromatyczny.
Cechy anatomiczne
W przekroju poprzecznym widać jasna korę z brunatnymi plamami przewodów wydzielniczych. Widoczny brunatny pas miazgi. W środku brunatny rdzeń.
W preparacie ze sproszkowanego surowca widać fragmenty brunatnego korka, żółtawe przewody wydzielnicze, zdrewniałe naczynia siatkowate, liczne pojedyncze ziarna skrobi.
Ostatnia aktualizacja: 2016-07-15