Rhei radix
Korzeń rzewienia FP X
ang.: Rhubarb
syn.: Rhei rhizoma
Roślina:
Rheum palmatum L. - Rzewień palczasty
Rheum officinale Baill - Rzewień lekarski
Rodzina: Polygonaceae - rdestowate
Opis surowca
Surowiec stanowią podziemne części wymienionych wyżej gatunków rzewieni bezrapomtycynowych lub ich mieszańców zawierających nie mniej niż 2,2% pochodnych hydroksyantracenowych.
Surowiec zbiera się w 3 roku wegetacji, przed kwitnieniem roślin i suszy w temperaturze do 40 st. C.
Związki czynne
Surowiec zawiera antranozwiązki (3%)- pochodne antrachinonu (aloeemodyna, emodyna, reina) i związki o charakterze mieszanin diantronów. Występują także żywice, garbniki hydrolizujące (galusany glukozy) i skondensowane (katechinowe).
Działanie
Laxativum, cholagogum, stomachicum, adstringens.
Surowiec zawiera dwie grupy substancji o przeciwstawnych kierunkach działania. Pierwsza z nich to antranozwiązki, które mają działanie przeczyszczające. Druga to garbniki o działaniu wstrzymującym. Kierunek działania surowca zależy od dawki. Małe ilości surowca mają działanie wstrzymujące, a większe przeczyszczające. Po podaniu surowca zawarte w nim antranoidy ulegają w przewodzie pokarmowym szeregowi przemian chemicznych, co doprowadza do powstania w jelitach aktywnych form tych związków. Dlatego surowiec działa przeczyszczająco dopiero około 8-12 godzin od momentu podania. Antranozwiązki są również odpowiedzialne za lekkie działanie żółciopędne surowca oraz jego gorzki smak, który pobudza apetyt.
Wskazania: Jako środek przeczyszczający do leczenia zaparć krótkotrwałych. W małych dawkach jako środek przeciwbiegunkowy i ściągający. Surowiec w małych dawkach jest też składnikiem leków złożonych, poprawiających apetyt lub o działaniu żółciopędnym.
Uwagi: Surowiec przeciwwskazany u kobiet w ciąży, karmiących i dzieci poniżej 12 roku życia. Nie stosować w przypadku stanów zapalnych bądź innych chorób jelit. Nie stosować dłużej niż 2 tygodnie bez konsultacji lekarskiej. Długotrwałe stosowanie prowadzi do powstania zaparć nawykowych. Może wywoływać podrażnienia przewodu pokarmowego (bóle spastyczne, przekrwienie i stany zapalne jelit). Stosowany dłużej powoduje zaburzenia elektrolitowe, w szczególności hipokaliemie
Stanowiska
Roślina pochodzi z Chin i Tybetu. Obecnie uprawiana w wielu krajach w tym i w Polsce.
Wygląd zewnętrzny
Surowiec składa się z burakowatego kłącza i grubych licznych korzeni. Korzenie są długie, wrzecionowate. Ich powierzchnia jest częściowo pierścieniowata, czerwonobrunatna. Przełom jest żółtawo pomarańczowy, ziarnisty z czerwonymi promieniami.
Cechy anatomiczne
Korzeń ma budowę charakterystyczną dla korzeni spichrzowych.
W sproszkowanym surowcu widoczne duże gruzły szczawianu wapniowego, duże siatkowate naczynia, komórki miąższu pojedyncze i złożone, ziarna skrobi z gwiazdkowatym ośrodkiem skrobiotwórczym.
Pod wpływem KOH wybarwia się na czerwono (antrachinony).
Ostatnia aktualizacja: 2016-07-07