Saponariae radix
Korzeń mydlnicy FP IV
ang.: Soapwort root
syn.: Mydlik
Roślina:
Saponaria officinalis L. - Mydlnica lekarska
Rodzina: Caryophyllaceae - goździkowate
Opis surowca
Surowiec stanowią podziemne części mydlnicy lekarskiej zebrane w okresie późnej wiosny lub wczesnej jesieni.
Związki czynne
Zawiera saponiny trójterpenowe o nazwie saporubina. Są to przede wszystkim glikozydy gipsogeniny lub jej kwasu. Innymi składnikami są polisacharydy oraz substancje tłuszczowe.
Działanie
Expectorans, secretolytycum, cholagogum et cholereticum.
Saponiny zawarte w surowcu podrażniają błony śluzowe, pobudzając ich czynności wydzielnicze, w szczególności błon gardła i oskrzeli, co prowadzi do rozrzedzenia zalegającego śluzu i wyzwolenia odruchu kaszlu. Wyciągi z surowca wzmagają wytwarzania żółci i uwalnianie jej.
Małe dawki wodnych wyciągów ułatwiają wchłanianie substancji w przewodzie pokarmowym, poprzez obniżanie napięcia powierzchniowego. Niektóre ze źródeł twierdzą, że surowiec zwiększa wydzielanie potu i moczu przez co ułatwia usuwanie toksycznych substancji z organizmu.
Dawniej surowiec był używany jako substytut mydła. Obecnie bywa składnikiem kosmetyków do skóry i szamponów.
Wskazania: Środek wykrztuśny w nieżytach górnych dróg oddechowych z zalegającą wydzieliną.
Uwagi: Nie stosować w nieżycie i chorobie wrzodowej żołądka. Surowiec, zwłaszcza w większych dawkach może powodować podrażnienia błon śluzowych żołądka i jelit.
Stanowiska
Występuje w Azji i Europie. W Polsce powszechna. Surowiec pochodzi ze stanu naturalnego i z upraw.
Wygląd zewnętrzny
Korzenie mają średnicę około 1 cm i są lekko bruzdowane, czerwonobrunatne. Przełam korzenia jest ziarnisty z widoczną cienką warstwą korową i szerokim żółtym walcem osiowym.
Smak jest drapiący, gorzkawy.
Cechy anatomiczne
Korzeń ma budowę wtórną, zachowaną wąską część rdzeniową i wyraźnie widoczną część sitową. Korzeń otacza warstwa korka. W komórkach miękiszowych rdzenia i kory wtórnej występują duże gruzły, a niekiedy piasek szczawianu wapnia. W surowcu brak ziaren skrobi.
Stężony kwas siarkowy barwi na żółto, a następnie na pomarańczowo i różowo-fioletowo.
Ostatnia aktualizacja: 2014-01-11