Digitalis lanatae folium
Liść naparstnicy wełnistej FP IV
ang.: Grecian foxglove lea
Roślina:
Digitalis lanata Ehrart - Naparstnica wełnista
Rodzina: Scrophulariaceae - trędownikowate
Opis surowca
Surowcem są liście naparstnicy purpurowej zebrane w czasie suchej i słonecznej pogody i natychmiast wysuszone w temperaturze do 50oC. W lecznictwie używa się wyłącznie mianowanych liści - Folium Digitalis lanatae titrantum o aktywności 12,5 jednostek gołębich. Surowiec należał do wykazu B w FP IV.
Związki czynne
Glikozydy kardenolidnowe pierwotne: lanatozydy A, B, C, D, oraz wtórne. Lanatozydy pierwotne są glikozydami różnych pochodnych digitoksygeniny o wspólnej części cukrowej. Oprócz tego występują saponiny i flawonoidy. Do glikozydów wtórnych należy między innymi digoksyna, która jest podstawowym glikozydem nasercowym stosowanym w lecznictwie.
Działanie
Cardiotonicum.
Glikozydy nasercowe stosowane są w leczeniu niewydolności krążenia pochodzenia sercowego. Powodują zwiększenie kurczliwości mięśnia sercowego, prowadząc do zwiększenia wydajności jego pracy. Ponadto powodują zwiększenie napięcia mięśnia sercowego i zwolnienie rytmu pracy. Dzięki temu serce pracuje wolniej, ale wydajniej. Do niekorzystnych działań należy zaliczyć zwiększenie pobudliwości mięśnia co może prowadzić do zaburzeń rytmu serca. Surowiec wykazuje również słabe działanie diuretyczne. Surowiec był stosowany w postaci preparatów galenowych (mianowanych). Obecnie jest wykorzystywany do izolacji zespołów kardenolidów, głównie digoksyny i rzadziej lanatozydu C.
Wskazania: Surowiec obecnie nie stosowany. Kiedyś w niewydolność krążenia pochodzenia sercowego (jako lek drugiego rzutu), rzadko w częstoskurczu nadkomorowym.
Przeciwwskazania: Częstoskurcz nadkomorowy, nadczynność tarczycy, blok przedsionkowo-komorowy, bradykardia.
Uwagi: Glikozydy naparstnicy wełnistej są powoli wydalane i mogą ulegać kumulacji w organizmie. Przy stosowaniu glikozydów może występować bezsenność, barwne widzenie i występowanie mroczków, zaburzenia akomodacji i słuchu, bóle brzucha, nudności, biegunka, zaburzenie rytmu serca. Występowanie tych objawów jest wynikiem działania toksycznego i wskazuje na przedawkowanie leku. W tej sytuacji należy zastosować sole potasu. Przedawkowanie prowadzi do zatrzymania akcji serca w fazie skurczu.
Stanowiska
W Polsce surowiec pochodzi wyłącznie z upraw.
Wygląd zewnętrzny
Liść lancetowaty o równoległym unerwieniu do brzegu blaszki liścia. Szczyt blaszki jest zaostrzony, a jej brzeg gładki lub niekiedy równomiernie piłkowany. Liście są słabo owłosione. Surowiec łatwo pomylić z liściem babki lancetowatej.
Surowiec ma gorzki smak.
Cechy anatomiczne
Liść ma budowę bifacjalną. Charakterystyczne jest dla surowca występowanie perełkowatego zgrubienia ścian komórek skórki. Włoski są nieliczne (główkowe). Brak szczawianu wapnia. Aparaty szparkowe występują po obu stronach liścia.
Ostatnia aktualizacja: 2013-08-07