Verbasci flos
Kwiat dziewanny FP X
ang.: Mullein flower
syn.: Corolla Verbasci, Korona dziewanny
Roślina:
Verbascum thapsus L. - Dziewanna drobnokwiatowa
Verbascum densiflorum Bertol. (V. thapsiforme Schrad.) - Dziewanna wielkokwiatowa
Verbascum phlomoides L. - Dziewanna kutnerowata
Rodzina: Scrophulariaceae - trędownikowate
Opis surowca
Surowiec stanowią wysuszone korony dziewann wraz z przyrośniętymi do nich pręcikami. Korony te mogą pochodzić od trzech wymienionych wyżej gatunków z rodzaju Verbascum. Wskaźnik pęcznienia dla surowca musi być wyższy od 9.
Kwiaty dziewanny zbiera się w pełni kwitnienia, a następnie szybko suszy - tak, aby zachował złocistą barwę.
Związki czynne
Zawiera polisacharydy: śluz do 3%, cukier inwertowany. Duże znaczenie mają również saponiny (werbaskosaponina) i flawonoidy (rutozyd, diosmina). Surowiec zawiera oprócz tego irydoidy: aukubinę i katalpol. Występują również karotenoidy.
Działanie
Expectorans.
Surowiec ma działanie osłaniające i wykrztuśne. Wykazuje także właściwości przeciwwirusowe. Ze względu na małą trwałość surowca jest on rzadko stosowany jako składnik mieszanek czy samodzielny lek. Produkuje się za to syrop z dziewanny (Sirupus Verbasci). Może on być z powodzeniem stosowany w stanach zapalnych górnych dróg oddechowych z utrudnionym odkrztuszaniem wydzieliny i w leczeniu grypy.
Stanowiska
Rośliny w Polsce dość powszechnie spotykane.
Wygląd zewnętrzny
Korona jest 5-cio płatkowa, żółtozłocista, w części dolnej przechodzi w rurkę. Dwa górne płatki są mniejsze, trzy dolne większe. Wszystkie płatki są owłosione po zewnętrznej stronie. Dwa pręciki przy największym płatku są dłuższe, posiadają jasnożółte podłużnie zawisłe pylniki. Trzy pozostałe pręciki mają nitki biało owłosione.
Surowiec ma delikatny, słodkawy zapach. Smak również słodkawy.
Cechy anatomiczne
W obrazie mikroskopowym widoczne liczne, całe bądź połamane, włoski choinowate (z zewnętrznej powierzchni korony) oraz całe lub połamane jednokomórkowe włoski maczugowate (z nitek pręcików). Liczne jajowate ziarna pyłku o drobnoziarnistej egzemie. Charakterystyczne są fragmenty włóknistej, warstwy pylnika - widać w nich gwiazdkowe zgrubienia ścian komórkowych .
Ostatnia aktualizacja: 2016-05-28