Anisi fructus
Owoc anyżku FP X
ang.: Aniseed
syn.: Anyż, Anyżek
Roślina:
Pimpinella anisum L. - Biedrzeniec anyż
Rodzina: Apiaceae (Umbelliferae) - selerowate (baldaszkowate)
Opis surowca
Surowiec stanowią owoce (rozłupnie) biedrzeńca zawierające nie mniej niż 20ml/kg olejku eterycznego.
Surowiec zbiera się w okresie dojrzewania, a następnie suszy w cieniu w temperaturze otoczenia.
Związki czynne
Głównymi składnikami olejku jest trans anetol (ok 85%), w małych ilościach aldehyd anyżowy i dwuanetol. Oprócz olejku surowiec zawiera leukoantycjanidyny, tłuszcz i białka.
Działanie
Expectorans, spasmolyticum, carminativum, stomachicum, lactagogum.
Surowiec, a dokładniej zawarty w nim olejek eteryczny pobudza ruch nabłonka rzęskowego oraz wydzielanie śluzu w gardle, krtani i tchawicy. Powoduje to rozrzedzenie zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny i pobudzenie odruchu wykrztuśnego, co ułatwia oczyszczanie dróg oddechowych. Wyciągi z surowca pobudzają również czynność wydzielniczą w przewodzie pokarmowym i dodatkowo zmniejszają napięcie mięśni gładkich jelit. To powoduje, że owoce anyżu są stosowane jako środek wiatropędny. Medycyna tradycyjna wykorzystuje owoc anyżku jako surowiec wzmacniający laktację i nadający mleku właściwości wiatropędne. Z surowca pozyskuje się
olejek anyżowy -
Anisi aetheroleum.
Wskazania: Można stosować jako środek wykrztuśny w kaszlu ze skąpą wydzieliną - również u małych dzieci. Jako środek wiatropędny przy wzdęciach oraz jako lek rozkurczowy w zaparciach i niespecyficznych nieżytach przewodu pokarmowego.
Przeciwwskazania: choroba wrzodowa żołądka, ostre choroby nerek.
Stanowiska
Roślina pochodzi ze wschodniej części regionu Morza Śródziemnego - Egiptu i Azji Mniejszej. Rośnie również na terenie Polski. Surowiec pochodzi z upraw.
Wygląd zewnętrzny
Dwurozłupka anyżu jest przeważnie podzielona na rozłupki o gruszkowatym kształcie. Powierzchnia owocu jest szorstka, szarozielona lub szarobrunatna. Na każdej rozłupce są wyraźnie zaznaczone żeberka (5).
Surowiec posiada swoisty anetolowy zapach, łatwo wyczuwalny po roztarciu.
Smak słodkawo korzenny, charakterystyczny.
Cechy anatomiczne
W sproszkowanym surowcu widać włoski okrywające, stożkowate o brodaweczkowatym naskórku. W owocni liczne, drobne, rozgałęzione przewody olejkowe (smugi olejkowe). Bielmo zbudowane z gruzłów szczawianu wapnia oraz grubościennych komórek, wypełnionych ziarnami aleuronui kroplami oleju. Widać również odłamki naczyń spiralnych i fragmenty prążkowanego naskórka z amonocytycznymi aparatami szparkowymi.
Ostatnia aktualizacja: 2016-07-10